|
GELENEK VE  GÖRENEKLERİMİZ
|
|
EVLENME TÖRENLERİ
Sosyalleşmenin tabii sonucu olarak bazı gelenek ve görenekler terkedilmişse de köyümüzde evlenme hadisesiyle ilgili gelenek ve göreneklerimiz canlılığını korumaktadır.
Köyümüz ve yöremizin ortak kültürü olarak varlığını devam ettire evlenme olayı genellikle şöyle cereyan eder: Evllenmek yuva kurmak her gencin hayalini süsleyen müstesna bir düşüncedir. Ancak genç kız yada erkek, evlenme çağı gelmiş olsa bile almış olduğu geleneksel terbiyeden dolayı bunu annesine, babasına kolayca anlatamaz, söyleyemez. Evlenmek arzusunda olan delikanlı, isteğini değişik olarak ortaya koyduğu tavır ve davranışlarla belli etmeye çalışır. Sabah evinden erken çıkan, akşam evine geç gelen, keyifsiz görünen, konuşulmak istendiğinde isteksiz olan, sofralarda yemek yemeyen suratı asık gençten şüphe edilir. Baba bu durumu anne ile istişare ederek çözmeye çalışır, eğer annenin de durumdan haberi yoksa delikanlının arkadaşlarına sorulur. (Zaten delikanlı sırrını arkadaşlarına açmıştır) Onlar olup bitenleri baba ya da anneye gerektiği kadar anlatırlar. Bundan sonra aile meclisi toplanır sözü edilen kız ailesi hakkında görüş beyan edilir. Ailede, kızı istemenin uygun olacağı kanaati oluşmaya başlayınca istemeye karar verilir ve bu yönde hazırlıklar yapılır. Ancak kız ve ailesi görüşülürken kıstas olarak saygınlık, namuslu olmak, dürüst olmak, ahlaki güzellikte bulunmak, sağlıklı olmak gibi erdemler aranır. Fiziki güzellik ikinci planda gelir.
|
DİĞER EVLENMELER
Kız Kaçırma
Akrabadan olsun, olmasın bir kız illa alınacaksa kızın ailesi de gönülsüzse, eğer ki,kız da kolumdan tutsun demişse kız tarladan evden yada köy içerisinden sevdiği delikanlı ve arkadaşları tarafından alınarak kaçırılır. Buna kız kaçırma denir. Sonra araya eş, dost ve akrabalar girince barışılır. Köyümüzde kız kaçırma olayı yaygın olmamakla birlikte tek tük görülmektedir.
İç İçe Akrabalık (Değişme)
Evlenemeyecek kadar durumu iyi olmayan gençlere şöyle bir çare bulunmuştur. Bir genç kızla evlenen delikanlı, başlık parası veya saır masrafları ödeme yerine, kız kardeşini evlendiği kızın erkek kardeşine verir. Buna değişme denir. Bu adet çok nadir olsa da köyümüzde görülür. Kimi zaman iki erkek kardeş bacanaktır.
.
DOĞUM
Doğumlar (varsa ve genellikle) ebeler tarafından gerçekleştirilir. Doğumdan sonra loğusa kadınına komşular göz aydınlığına gelirken çeşitli yemekler getirirler. Bir inanışa göre loğusa kadınının mezarının 40 gün açık kaldığıdır. Bu yüzden loğusa kadını 40 gün yalnız bırakılmaz. Aynı zamanda doğum yapan loğusa kadınlar kırk gün süre ile birbirini ziyaret etmezler. Şayet ziyaret ederlerse çocuklarının zayıf ve cılız olacağına inanırlar. Doğan çocuk, ailenin ilk ve hele de erkek çocuğu ise babasına eğlence mahiyetinde çeşitli cezalar verilir. Bunlar arsında koç kesip döner yapmak ve tören tertiplemek başta gelir. Köyümüzde doğan çocuğun adını genelde nenesi veya dedesi verir.
SÜNNET GELENEĞİ
Geleneklerimizin büyük bir çoğunluğunun dini inanca dayandığı bilinen bir hakikattir. Sünnet geleneği de inanca dayalı olup, canlılığını muhafaza eden bir gelenektir.
Köyümüzde sünnet geleneklerinin sürekliliği, ancak sünnet ettiren kişinin imkanlarıyla doğru orantılıdır. Bütün köy halkı yapılacak sünnete davet edilir. Davul-zurna çaldırma, sünnet evinde yemek verme, mevlit okutma, tören evinin gelenekleri arasındadır. Sünnette Kirvelik müessesesi önemlidir. Kirve sünnet edilecek çocuğun manevi babası olarak kabul edilir. Kirve çocukla ilgili sünnet masraflarını karşılamaktan başka ona daha sonra çeşitli hediyeler alır. Sünnet evi ile kirve arsında çok sağlam dostluklar kurulur ve ebedi olarak devam eder.
soz kesimi
|
ASKER UĞURLAMA
Askerlik mutlak yapılması gerektiğine inanılan bir vatan hizmetidir. Askerliği Peygamber Ocağı olarak gören halkımız, askere gitmeyi veya askere çağrılmayı başlı başına bir şenlik yaparak karşılar. Çağrı pusulasını alan gençler heyecanlanırlar ve bu gençler arsında bir sıcak yakınlaşma başlar. Artık yola çıkacak güne kadar birlikte yer, içer ve eğlenirler. Bu gençlerin arasına yeni askerden gelmiş olanlarda katılır. Onlarda askerlik maceralarını anlatarak daha da heyecanlanmalarını sağlarlar. Askere alınacak gençler, çağrılmadan 10-15 gün önceden başlayarak evler yemeğe davet edilir. İcabet edilen evlerde asker adaylarına askerliğin mukaddesliği, bu vazifeyi en güzel şekilde yapmanın şerefi telkin yoluyla nasihatle anlatılır. Bir araya gelen gençler koyu sohbetler yanında, eğlence yapıp kebap keser, davul-zurna eşliğinde mahalli oyunlar oynarlar. Ev ev dolaşarak vedalaşan gençlere herkes elinden geldiğince cep harçlığı verir. Askerliğe soğuk bakanlar köy halkımızca sevilmez. Ben araştırmalarım da köyümüzde asker kaçağının olmadığını öğrendim. Daha önceden ev ev dolaşarak vedalaşan delikanlılar, yolculuğa çıkmadan tören yapar ve ellerinde bayraklarla oyun oynarlar. Köy imamı hayırlı dualar yapar ve askerlerin vatan ve millete faydalı hizmetler vermelerini diler, sonra asker adayları arabaya bindirilerek yolcu edilir. Durumu iyi olanlar Olura kadar gider ve oradan uğurlarlar. Askere gittikten sonra köy halkı asker evlerine gidip Allah kavuştursun dileğinde bulunurlar. Askerden fotoğraf gönderenler onbaşı veya çavuş ise rütbelerini gösterecek şekilde fotoğraf çekilirler.
Eskiden bir kişi onbaşı veya çavuş olarak askerlik yaptıysa, hayatı boyunca o rütbeyle anılırdı.
CENAZE ADETLERİ
Hasta ziyareti olsun, cenaze olsun köyümüzde büyük önem taşır. Hastalık olayı duyulduğu anda hemen ziyarete gidilir. Geçmiş olsun dileklerinden sonra ihtiyaçları sorulur.
Cenaze törenleri köy halkı ve çevre köylerden halkın katılmasıyla yapılır. Cenazenin varlığı cami oparlörün den duyurulur. Köy halkı da o gün işlerini bırakarak cenaze namazına gider. Cenazesi bulunan haneye hiç iş bırakılmadan gerekli bütün işler komşular tarafından yapılır. Cenaze evine uzun bir süre komşular tarafından yemek taşınır. Ayrıca çevre köylerden taziye için gelen misafirler komşular tarafından ağırlanır, misafir edilirler, cenaze evi de yalnız bırakılmayarak acılara ortak olunur.
Ölünün, ölümünün 40. Günü köy halkı ölü evine davet edilir. Mevlitler okunur dualar edilir, yemekler yenir ve merhumun hatıraları anlatılır.
YILBAŞI EĞLENCELERİ
Eski yılın bitip yeni yıla girileceği günlerde köyde bir hareketlilik yaşanır. Gençler birkaç gün önceden toplanarak ön hazırlıklar yaparlar. Bu geceye has bir oyun olan deve oyununun aksesuar, kostüm ve makyaj malzemeleri hazırlanır. İş bölümü yapılır. Yılbaşı akşamı da deve oyunu sergilenir.
|
| |
Gelin Getirme
Gelini getirecek dünürcüler, oğlan evinde toplanır. Bu arada kız evinde de gelin hazırlanmaktadır. Dünürcüler imkanlar ölçüsünde at veya taksi gibi araçlarla kız evine giderler. Gelin hazırlanırken sağdıcı tarafından geline KURAN-I KERİM ile birlikte çorap, ayna ve taraktan meydana gelen paket verilir. Gelin hazırlanıp evden çıkarken hem annesine sarılıp ağlar, hem de arkadaşları ile birlikte evden ayrılışına dair ağıtlar yakarlar. Bu sırada gelinin beline erkek kardeşinin kırmızı kurdele bağlama adeti vardır. Kırmızı kurdele bağlama adeti üç defa tekrarlanır bu esnada çeşitli dualar okunur. O kurdele damat tarafında çözülür.Gelin telli duvaklı bir biçimde evden çıkarılır. Çevrede gezdirilerek oğlan evinin önüne getirilir. Burada güvey ile sağdıç evin damına çıkarak içinde bozuk para ve kurutulmuş çerez bulunan paketleri gelinin başına dökerler.Gelin alayı etrafında bulunanlar bu dökülenleri toplamaya çalışırlar. Artık bu gelenekte unutulmaya yüz tutumuştur. Gelin eve indikten sonra düğün eğlencesi oğlan evinde geç vakitlere kadar devam eder ve sonra güvey gerdeğe verilir. Güvey içeri verilirken dualar edilir ve sağdıç tarafından güveyin sırtına kuvvetli bir yumruk indirilir. İki mutlu kişi böylece dünya evine girmiş olurlar. Aradan 5-10 gün geçtik ten sonra güvey, gelinini ve sağdıcını da yanına alarak kayın pederini ziyarete gider. Buna enişte görmesi denir. (Ayak dönümü)
|
Söz Kesimi
Dost olan aileler arasında, aynı sohbet esnasında söz kesimi yapılır. Söz kesimi şu şekilde yapılmaktadır: Oğlan babası, kız babasına ne zaman yüzük takacaklarını sorar. Kız babası da Köyümüzde gelenek ne ise onu yapalım cevabını verir. Sonra Cuma akşamı gelin diye de sözü noktalar. Çevremizde ve köyümüzde söz kesme, şerbet, nişan ve düğünler mukaddes olduğu uğuruna inanıldığı için perşembeyi cumaya bağlayan gece yapılır.
Söz kesme günü bir arada bulunmak için kız tarafı ile oğlan tarafı ayrı ayrı kendi yakın çevresini haberdar eder. Ayrıca kız evinde verilecek olan yemek malzemesi erkek evi tarafından temin edilip, kız evine gönderilir. Buna yöremizde Saçi denir.Söz kesimi günü hem kız hem de erkek tarafı bir arada bulunurlar. Yemekler yenir dualar yapılır. Sonra iki aile çevresini olaydan haberdar etmek için oğlan babasına vekillik yapan bir kişi yüksek sesle Sormuyorsunuz biz niye topluca geldik diye konuşur. Hazır bulunanlardan biri veya birkaçı Hayrola niçin geldiniz sorusunu yöneltir. Bu kez vekil kız babasını kast ederek Biz..........beyle dost olmaya geldik der. Kız babasının vekili Safa geldiniz, hoş geldiniz diyerek onları dostluğa kabul eder. Bundan sonra yukarıda belirttiğimiz elçilik sözleri hazır bulunanların şahitliğinde tekrar edilir ve kızın verildiği kesinleşir. Bu durumdan sonra kız ve erkek tarafının temsilcileri toplum huzurunda şartlarını görüşürler, anlaşırlar. Törende hazır bulunan köy imamı söz kesmenin her iki tarafa da hayırlı olması dileğiyle dua eder. Gelin, bir yakını kadın tarafından el öpmeye çıkarılır. El öpme işi bitirildikten sonra şerbet içilir. Şeker, kolonya ikram edilir, kuru yemiş dağıtılır. Bu geceki tören böylece sona erer. Bütün bu geleneksel işlemlerden sonra, hem kız tarafını hem erkek tarafını bazen hüzün, bazen sevinçle karışık bir heyecan sarar. Böylece düğün hazırlığı başlar. Bu arada kız evinden oğlan evine isteklerine dair bir liste gönderilir. Listede yer alanlar, oğlan evinin imkanları ölçüsünde temin edilerek kız evine gönderilir. Bir ara oğlan evinin komşu ve yakınları kız evinde toplanırlar. Misafirlere ikramda bulunulur. Eğer resmi nikah muamelesi bitmiş ise köy imamı dini nikahı kıyar. Bu törenden sonra kız ve oğlan nişanlanmış olurlar.
Yüz Görümü
Yüz görümü kadınlar arsında yapılır. Kız ve oğlanın yakını kadınlar bir araya gelip çalgı eşliğinde oyun oynayıp eğlenirler. Kıza çeşitli hediyeler verip takılar takarlar.
Kına Gecesi
Gelin götürülmesine bir gün kala kına gecesi yapılır. Eş, dost ve komşular bu törene çağrılırlar. Çalgı eşliğinde çeşitli oyunlar oynanır. Gelin süslenip bezendikten sonra içeriye mum ışığı eşliğinde getirilerek ortaya oturtturulur. Gelinin yanında çeşitli kına türküleri söylenerek oyunlar oynarlar. Gönderilen kına gelinin arkadaşları tarafından gelinin ellerine yakılır. Benzer bir işlemde oğlana arkadaşları tarafından yapılır. |
